Edukacja dotycząca przeciwdziałania i wczesnego rozpoznawania uzależnień od substancji psychoaktywnych oraz behawioralnych

Uzależnienia od substancji psychoaktywnych są obecnie dość rozpowszechnionym problemem zdrowotnym w Polsce. Natomiast, o zaburzeniach zachowania zwanych potocznie uzależnieniami behawioralnymi mówi się w Polsce od niedawna. Problem z uzależnieniem od hazardu, pracy, internetu czy zakupów dotyka relatywnie licznej grupy Polaków. Badania wskazują, że problem związany z używaniem, a w dalszej kolejności, uzależnieniem od substancji psychoaktywnych oraz skłonności do zachowań ryzykownych, zaczyna się w młodym wieku. Fazowy przebieg procesów adolescencji, w którym dojrzewanie biologiczne o kilka lat wyprzedza dojrzewanie psychospołeczne jednostki, jest źródłem znacznego ryzyka rozwojowego. Dysharmonia rozwojowa w naturalny sposób zwiększa ekspozycję na różne formy ryzyka, w tym eksperymenty z alkoholem i  innymi substancjami psychoaktywnymi. Wiek jest więc jednym z najsilniejszych czynników odpowiadających za wzrost rozpowszechnienia używania substancji psychoaktywnych oraz wystąpienia uzależnień behawioralnych. Dlatego, zasadnym jest objęcie działaniami profilaktycznymi,  populacji ogólnej, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży, w  celu zapobieżenia rozpoczęciu korzystania z określonych używek oraz wczesnego rozpoznawania symptomów świadczących o wystąpieniu uzależnienia.

Celem działań podjętych w ramach profilaktyki uzależnień od substancji psychoaktywnych i behawioralnych jest promowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży, edukacja w zakresie wartościowych form spędzania czasu wolnego, nauka pracy z emocjami oraz edukacja rodziców w zakresie rozpoznawania pierwszych sygnałów ostrzegawczych świadczących o tym, że dziecko traci kontrolę nad zachowaniem i wykonywaniem określonej czynności. W ramach zadań podejmowane są  działania, które mogą być skutecznym remedium na nowe zagrożenia, na które narażeni są młodzi ludzi.

Zarząd Województwa Mazowieckiego na realizację ww. zadań przeznaczył łącznie 636 826 zł (w tym: w 2022 r. – 247 007 zł, w 2023 r. – 389 819 zł).

Działania podejmowane są w dwóch obszarach:

• „Edukacja zdrowotna dla kadry medycznej, psychologów, kadry pedagogicznej, pracowników ośrodków pomocy społecznej obejmujące zagadnienia profilaktyki i wczesnego rozpoznawania uzależnień wśród dzieci i młodzieży oraz zapobiegania skutkom zdrowotnym wynikającym z uzależnień” – wśród planowanych działań będzie przeprowadzenie 7 webinariów-filmów szkoleniowych oraz 1 konferencji naukowo-szkoleniowej. W ramach zadania 1 dofinansowanie otrzymał 1 realizator, na kwotę: 74 840 zł.
• „Edukacja zdrowotna dla dzieci i młodzieży oraz ich rodziców/opiekunów w zakresie profilaktyki uzależnień i zapobiegania skutkom zdrowotnym wynikającym z uzależnień” – wśród działań planowane jest opracowanie i przeprowadzenie warsztatów i webinariów dla dzieci ze szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych, lekcje wychowawcze poruszające tematykę uzależnień, treningi umiejętności społecznych oraz prowadzenie bloga mającego na celu zapoznać dzieci i młodzież z profilaktyką oraz negatywnymi konsekwencjami uzależnień. W ramach zadania dofinansowanie otrzymało 8 realizatorów, na łączną kwotę: 561 986 zł.

Realizację zadania Zarząd Województwa Mazowieckiego powierzył niżej wymienionym realizatorom:

• Fundacja Psyche – Strefa Pozytywnych Myśli
• Mazowiecki Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy
• Mazowiecki Szpital Wojewódzki Drewnica Sp. z o.o
• Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowi Mazowieckiej
• Fundacja Promocji Kultury i Edukacji „ART-HEART”
• Polska Fundacja Ochrony i Promocji Zdrowia
• Fundacja ProEdoo
• ZWROTNIK Profilaktyka, Terapia, Szkolenia, Renata Brzezińska-Strzelecka
• Mazowiecki Szpital Specjalistyczny im. dr. Józefa Psarskiego w Ostrołęce